Lofrede voor Johanna Francina Matusiak Compeer
Allereerst wil ik U bedanken voor Uw aanwezigheid hier vandaag. Het verwarmt onze harten.
Er wordt gezegd dat oud worden op de leeftijd van mijn tante als tragisch kan worden beschouwd, omdat al je leeftijdgenoten mettertijd verdwijnen tot er niemand meer over is. Ja, tante was verdrietig om het verlies van zoveel mensen tijdens haar leven, maar ze verloor nooit het vermogen om nieuwe vrienden en kennissen te maken. Ze was een van die mensen die nieuwsgierig was naar andere mensen, ze zag altijd het beste. Ze was geïnteresseerd en interessant, dus mensen trokken vanzelf naar haar toe.
---------------
Met het overlijden van mijn lieve tante is een hoofdstuk in de geschiedenis van onze familie afgesloten.
Zij is de laatste van haar broers en zussen en hun echtgenoten die ons verhaal heeft verlaten. Haar hoofdstuk begon met de geboorte van het eerste kind van mijn grootouders, haar broer Adriaan in 1906 en eindigt vandaag.
Vele hoofdstukken worden toegevoegd door mijn generatie en de generaties die al na ons komen.
Annie werd geboren op zondag 1 februari 1925 in Waddinxveen. Het was een winderige dag en ongeveer 5 graden.
Zij was beslist HET voorbeeld van een zondagskind, 'blij en wijs'.
Toen ze 3 of 4 was verdronk ze bijna; de familie kon haar niet vinden en toen zag haar vader haar schortje drijven in de gracht naast het huis. Hij trok haar met een hark naar de kant. Ik geloof dat deze bijna-verdrinkingservaring haar de wil gaf om te leven en haar een lang leven bezorgde.
In haar jonge jaren had ze verschillende gezondheidsproblemen die er wellicht toe hebben geleid dat ze zelf geen kinderen kon krijgen. Iets waar ze veel spdroefheidijt van had in haar leven.
Rond 1932 verhuisde het gezin van het huis aan het kanaal naar de Zuidkade langs de Gouwe.
De nieuwe gezinswoning was ook een café en haar vader, Frans, had achter het huis een timmerwerkplaats voor zijn aannemersbedrijf. De kinderen, toen 10 of 11 in huis, sliepen op zolder, de jongens aan de ene kant, de meisjes aan de andere kant.
Op jonge leeftijd hielp Annie haar getrouwde broers en zussen met het huishouden. Ze was pas 15 toen de 2e wereldoorlog uitbrak.
Een van haar broers zat ondergedoken op een boerderij in Friesland, een andere, mijn vader, werd naar een werkkamp in Duitsland gestuurd.
Het kan in 1943 of 1944 zijn geweest dat Annie een reis naar Friesland maakte om haar broer Jan te bezoeken en voedselvoorraden te halen. Ze reisde met een andere vrouw op een fiets met houten wielen; rubberen banden waren door de Duitsers in beslag genomen. Beiden werden voorzien van valse reisdocumenten door haar toekomstige schoonzus Stien, die in het verzet zat. De vervalste documenten gaven Annie en haar metgezel toegang tot bruggen en wegen die voor de meeste anderen gesloten waren.
In februari 1944 overleed haar geliefde vader, in oktober gevolgd door haar lieve moeder. Het was een moeilijke tijd voor haar en haar broers en zussen. Het lijden van haar ouders zou altijd in Annie's geheugen gegrift blijven.
Annie leerde haar toekomstige man kennen via haar broer Jan. Stan werkte als lasser in Boskoop en woonde in bij de familie van Jan. Stan was geboren in Polen in 1921 en had de oorlogsjaren doorgebracht in werkkampen in Duitsland als dwangarbeider.
Voordat ze met Stan uitging, had Annie een andere vriend, maar deze vriend kreeg geen goedkeuring van de familie omdat hij niet rooms-katholiek was.
Het huis aan de Zuidkade zou haar thuis blijven tot ze naar Rotterdam verhuisde waar ze winkelmanager werd van eenom een banketbakkerij. Stan bezocht haar daar, maar 's avonds moest hij vertrekken. Hij kon natuurlijk ‘s nachts niet blijven, dat was niet netjes.
In 1951 besloot Stan dat Canada het land van de kansen was, omdat hij in Nederland geen snel economisch herstel zag. Veel mensen in Nederland deelden dat gevoel en emigreerden naar Australië, Nieuw-Zeeland, de VS en Canada.
Stan vroeg Annie mee te gaan in zijn avontuur, maar Annie zei nee, ze zei 'ik kan mijn familie niet achterlaten'. Een jaar later veranderde ze echter van gedachten en vertrok in oktober 1952 vanuit Rotterdam naar Halifax. Het schip dat haar naar het nieuwe land bracht was 'de Groote Beer'. Aangekomen in Halifax stapte ze op een trein richting Toronto. De trein was niet erg schoon, zou ze ons later vertellen. Op het station in Toronto wachtte Stan haar op. Stan werkte bij Massey Ferguson in Hamilton, en ze gingen op weg naar Hamilton. Ze zouden er maar kort blijven, want Stan werd overgeplaatst naar Toronto. Ze huurden een kamer in een huis aan Raymond Avenue, en deelden een keuken en badkamer met 3 andere gezinnen.
Stan en Annie trouwden op 29 november 1952 in Toronto.
Ze ontmoetten verschillende andere Nederlandse immigranten, de families Neven, Backer, Vendrig en Elbertsen. Zij zouden levenslange vrienden blijven.
De eerste jaren woonden ze op Raymond Avenue, waarbij ze naarmate hun financiën het toelieten een kamer aan hun woonruimte toevoegden. Daarna verhuisden ze naar een appartement in een huis aan Methuen Avenue.
Niet lang daarna, in 1959, kochten ze een huis om de hoek op Harshaw Avenue. Ze werkten hard aan de renovatie van hun nieuwe huis.
Annie werkte als huishoudster voor de familie Hendriks. Ze bleef in contact met de familie en tot op de dag van vandaag heeft ze contact met Chantal en Peter, hun kinderen.
Later ging ze werken als kassière in een kruidenierswinkel. Al snel wist ze de prijs van elk artikel dat in de winkel werd verkocht.
Ze ging werken voor de Dominion kruidenierswinkels en werd in 1965 door het Super Market Institute uitgeroepen tot kassière van het jaar.
Annie was een fervent bowler en nam deel aan verschillende competities. Ze had een favoriete soap op TV, The Bold and the Beautiful, waar ze vanaf het begin goed naar keek, geen telefoontjes tussen 1 en 2 in de week.
Toen vliegreizen betaalbaarder werden maakte Annie veel reizen naar Nederland en ook verschillende reizen met Stan naar Polen. Annie en Stan stuurden in de loop der jaren veel pakketten naar de Poolse familieleden.
In mei 2001 overleed Stan. Toen ik Stan in het ziekenhuis bezocht, vroeg hij me om op Annie te letten. Onder alle stroefheid van Stan bleef er een zwak voor Annie. Helaas, in de latere jaren van hun huwelijk uitte hij die gevoelens niet met haar.
Stan sprak niet over de oorlogsjaren, maar het is duidelijk dat wat hij tijdens de oorlog meemaakte hem diep heeft geraakt.
Na Stan's overlijden bleef Annie op Harshaw Avenue wonen. Er werden nog vele reizen naar Nederland gemaakt en vele familiereünies werden door Annie gefinancierd. De laatste was in 2018. Al met al maakte Annie 50 reizen terug naar Nederland.
Annie hield van motorfietsen, ze zei altijd 'als ik 20 jaar jonger was zou ik een motorfiets nemen'. Sommige van haar neven in Nederland reden op motoren en zij ging op bezoek voor ritjes. Voor haar 80ste verjaardag maakten we een reis naar Paris, Ontario, waar een motorbeurs was. Betty, mijn vrouw, had een verrassing voor haar geregeld. Een jonge man gaf haar een ritje in een zijspan. Ze reden een hele tijd over de zijwegen. Toen ze terugkwamen was iedereen in rep en roer en werden ze met applaus en gejuich verwelkomd. Annie is dat ritje nooit vergeten.
In 2013 kreeg Annie na terugkomst van een reis en familiereünie een appartement aangeboden bij Holland Christian Homes in Brampton. Toen haar het appartement werd getoond zei ze, 'dit is het' en ze verhuisde naar haar penthouse.
Betty en ik waren net verhuisd van Hamilton naar Victoria, en ik ging terug naar Toronto om Annie te helpen met haar verhuizing. Ze verkocht haar huis, knapte haar nieuwe appartement op en verhuisde.
In 2017 werd ze opgenomen in het ziekenhuis met een longontsteking. In de nacht voor haar ontslag gleed ze uit over iets op de vloer in de ziekenhuiskamer en brak haar heup. Het was een moeilijk herstel, maar ze knapte op en na haar ontslag uit het ziekenhuis herstelde ze 2 maanden in een ander bejaardentehuis, waar fysiotherapie werd aangeboden. Ze hield van Zumba. Hersteld, ging ze terug naar haar geliefde penthouse.
Ouder worden is hard werken. Nadat haar laatst overgebleven broer en zus, Thijs, in 2009 op 96 jaar en 14 dagen overleed, stelde ze zich ten doel die leeftijd te bereiken. Dat is haar gelukt op 15 februari 2021.
Haar recente medische noodgeval, een bloedprop in haar been werd met succes geopereerd. Maar genezen vergt veel energie en dat kon ze gewoon niet meer. Ze overleed in haar slaap om 20 minuten voor 8 in de ochtend van 20 september.
Tante, bedankt voor het geschenk van jou. Je had altijd iets goeds te zeggen over de mensen om je heen. Je deelde je wijsheid en je was gezegend met een groot gevoel voor humor. De twinkeling in je ogen sprak van nieuwsgierigheid, intelligentie en ondeugendheid.
Ze maakte zich zorgen over de dingen waar ik voor zou moeten zorgen na haar overlijden. Ik zei haar altijd dat ik me vereerd voelde dat ik dat mocht doen.
Haar laatste woorden aan mij waren 'hou van je' en 'doe rustig aan'.
De boodschap aan haar familie en de wereld is 'Zorg goed voor elkaar'.
Hou van je tante.
Frans
